Φωτοευαισθησία

Φωτοευαισθησία

Τι είναι 

Φωτοευαισθησία είναι η φλεγμονή του δέρματος που προκαλείται από το συνδυασμό του ηλιακού φωτός και ορισμένων φαρμάκων ή ουσιών.

Τύποι φωτοευαισθησίας 

Η φωτοευαισθησία που οφείλεται σε φάρμακα είναι το αποτέλεσμα στο δέρμα από το συνδυασμό  χημικών ουσιών και φωτός. Έκθεση μόνο σε χημικούς παράγοντες ή μόνο στο φώς δεν είναι ικανή να προκαλέσει την πάθηση αυτή, παρόλα αυτά όταν συμβεί η φωτοευαισθητοποίηση της χημικής ουσίας μπορεί στο δέρμα να εκδηλώσουμε μία η περισσότερες κλινικές εικόνες. Αυτές περιλαμβάνουν τη φωτοαλλεργική και η φωτοτοξική αντίδραση, τη λειχηνοειδή αντίδραση(ακτινικό λειχήνα), την ψευδοπορφυρία και τον ύποξυ δερματικο λύκο.

Η φωτοαλλεργική δερματίτιδα οφείλεται στην επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας σε συνδυασμό με την τοπική χρήση σκευασμάτων σε μικρή ποσότητα ή τη συστηματική χορήγηση φαρμάκων σε άτομα με αλλεργική ευαισθησία και εμφανίζεται στις φωτοεκτειθέμενες περιοχές του σώματος αλλά μπορεί και να γενικευτεί και σε όλο το σώμα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται από 24 ώρες έως αρκετές ημέρες.

Φωτοτοξική δερματίτιδα είναι η αντίδραση που δημιουργείται σαν έγκαυμα ηλίου αμέσως ή μετά από  λίγες ώρες από τη χορηγήση φαρμάκων κυρίως συστηματικών όπως για τη θεραπεία της ακμής ή της ψωρίασης, αντινεοπλασματικά, ορισμένα διουρητικά κ.ά. Εμφανίζεται μόνο στις φωτοεκτειθέμενες περιοχές.

Υπάρχει  και η ηλιακή κνίδωση που είναι μια σπάνια αλλεργική αντίδραση αμιγώς στον ήλιο δίχως φωτοευαισθητοποιούς παράγοντες που εκδηλώνεται με πομφούς στα εκτεθειμένα στον ήλιο ακάλυπτα σημεία του δέρματος. Οι βλάβες διαρκούν λιγότερο από 24 ώρες.

Η ψευδοπορφυρία εμφανίζεται κυρίως στα χέρια με τη μορφή φυσσαλίδων και πομφόλυγων μετά από έκθεση σε φώς και παρουσιάζεται συχνά σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια που υφίστανται αιμοδιάλυση ή σε αυτούς που εκτείθονται σε UV-A ακτινοβολία στα κέντρα σολάριουμ. Συνήθως οι ασθενείς αυτοί έχουν προδιαθεσικό παράγοντα ένα αυτοάνοσο νόσημα που σε συνδυασμό με το φως και  με τη λήψη φαρμάκων όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτικών, αντιμυκητιακών, διουρητικών, βιταμινών, μυοχαλαρωτικών κ.α.  εμφανίζουν την ψευδοπορφυρία.

Ο ύποξυς  δερματικός λύκος είναι μια μη ουλωτική, μη ατροφική  δερματοπάθεια φωτοευαισθησίας. Εμφανίζεται κυρίως σε φωτοκτειθέμενες περιοχές όπως άνω ράχη, ώμοι, βραχίονες, λαιμό και διάσπαρτα στο πρόσωπο. Αυτές οι βλάβες που εμφανίζονται είναι είτε ψωριασιόμορφες είτε κυκλικές. Ο ύποξυς δερματικός λύκος παρουσιάζεται πιο συχνά μετά από έκθεση σε  UV-B αλλά και σε UV-A ακτινοβολία αλλά και μετά από λήψη κάποιων φαρμάκων όπως υδροχλωροθειαζίδη, αντιυπερτασικά κ.α. Αυτοί οι ασθενείς παρουσιάζουν συμπτώματα  όπως αρθραλγία συμμετρική μικρών αρθρώσεων, αρθρίτιδα,  γενική κόπωση, ξηρότητα ματιών και στόματος(όσοι έχουν και σύνδρομο Sjögren) , πλευρίτιδα, περικαρδίτιδα, νευρολογική συμμετοχή και νεφρική δυσλειτουργία.

Που οφείλεται

Στη φωτοευαισθησία η  έντονη αντίδραση του δέρματος μπορεί να οφείλεται σε αυτοάνοση πάθηση ή στην χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων και ουσιών που σε συνδυασμό με την έκθεση σε ήλιο ενεργοποιούν την αντίδραση.  Τα φάρμακα τα οποία συχνά ενοχοποιούνται για φωτοευαισθησία είναι τα αντιβιοτικά, τα αντιψυχωσικά, τα διουρητικά, αντιδιαβητικοί παράγοντες, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και οι αναστολείς πρωτεασών. Φωτοευαισθησία μπορεί να προκαλέσουν η χρήση συγκεκριμένων ουσιών σε συνδυασμό με την έκθεση στον ήλιο που ενεργοποιούν την αντίδραση όπως  αντιρυτιδικές κρέμες και τα after-shaves, τα αντιβακτηριακά σαπούνια, τα απορρυπαντικά, οι κρέμες λεύκανσης δέρματος, τα σαμπουάν που περιέχουν λιθανθρακόπισσα, οι αντηλιακές κρέμες με PABA κ.ά

 Συμπτώματα 

  • Ερυθρότητα
  • Κνησμό ή φυσαλίδες
  • Εξάνθημα
  • Οίδημα
  • Κηλίδες αποχρωματισμού
  • Απολέπιση και κνησμός

Οι πιο συνήθεις εντοπίσεις της δερματικής αντίδρασης, λόγω φωτοευαισθησίας, είναι: η περιοχή του αυχένα, η πλάτη, η έξω και η οπίσθια επιφάνεια των χεριών (κυρίως οι αγκώνες), καθώς και τα κάτω άκρα.

Πρόληψη 

  • Απομάκρυνση του υπεύθυνου παράγοντα εάν είναι εφικτό και σε περίπτωση που πρόκειται για φάρμακο, έπειτα από συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
  • Αποφύγετε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο ιδίως τις ώρες έντονης ηλιοφάνειας 11.00 π.μ με 4.00 μ.μ.
  • χρησιμοποιείτε αντηλιακό  με ευρύ φάσμα προστασίας (για UVB + UVA ακτινοβολία) και υψηλό δείκτη προστασίας (πάνω από 20).
  • Καλύψτε το σώμα σας με προστατευτικά ρούχα.
  • Σε έντονη αντίδραση ο δερματολόγος  μπορεί να σας χορηγήσει ειδική αλοιφή ή φάρμακα που καταστέλλουν την αλλεργική αντίδραση.